Geçen hafta yayınlanması gereken, bir aksaklık nedeniyle bu haftaya kalan yazı dizimizi, daha iyi anlaşılması için, soru ve cevaplara yer vererek bitirelim. Sorulan sorular ve uzmanınca verilen cevapları şunlar:
1) 2022 ve bakım aylığı için yeniden evler kontrol edilip, muhtaçlık kriterlerine (ölçülerine) tekrar mı bakılacak?
Uzmanın cevabı:
Kanunlaşan tasarıda “Sosyal güvenlik kurumlarından yetim olarak aylık veya gelir almakta olan çocuklardan özürlü olanların aldıkları aylık veya gelir toplamı tutarları özürlülük oranlarına göre yönetmelik kapsamında ödenecek olan aylık tutarından düşük olanlar” hariç olmak üzere, hangi ad altında olursa olsun sosyal güvenlik kurumlarından bir gelir veya aylık hakkından faydalananlar ile isteğe bağlı prim ödeyenler dahil olmak üzere başvuru tarihi itibariyle sosyal güvenlik kurumlarına uzun vadeli sigorta kolları ya da genel sağlık sigortası kapsamında prim ödeyenler muhtaçlık aylığından yararlanamayacak” yazıyor.
(Kanun diliyle yazılmış bu satırlardan biz ne anlamalıyız diye sorarsanız, ben Aydın Göle olarak şunu derim: Eğer engelli olarak babanızın veya annenizin emekli aylığını alıyorsanız ve bu aylık engelliye verilen muhtaç aylığından daha azsa aradaki farkı alırsınız. Engellinin muhtaç aylığı, ana veya babanın alınan aylığıyla aynı olsa bile verilmez.)
2) “Yeşil kart” kalkınca genel sağlık sigortası olacaktı yukarıdaki yazıya göre genel sağlık sigortası olunca 2022 ve evde bakım aylığından yararlanamayacak mıyız?
3) Evde bakım aylığı alanlar isteğe bağlı prim ödeyebiliyorlardı şimdi artık ödeyecekler mi, ödemeyecekler mi?
İki sorunun cevabı çok kısa:
Kanunda “Sosyal güvenlik kurumlarından birden fazla aylık veya gelir alanlara ise yalnızca tercih edecekleri bir aylık veya gelir için fark ödemesi yapılacak” yazıyor.
4) Yukarıdaki yazıya göre ya 2022 ya da evde bakım aylığını mı tercih edeceğiz sosyal güvenlik kurumundan birden fazla aylık nasıl oluyor?
5) 2022 aylığı alanlar bu yeni yürürlükle isteğe bağlı prim ödeyebilirler mi?
Bu iki soruya da uzmanın cevabı şöyle:
Verilen parayı kimin nasıl algıladığını bilemem ben olaya yeterlilik açısından yaklaşmadım eskiden bir işe yerleştiğinizde 2022 maşınız iptal edilirdi ve bunu tekrar çıkartmak için herhangi bir süre tanınmaksızın engellilerden yeni rapor talep edilirdi. Yani sil baştandı her şey. Şimdi ise 5 yıl süre tanınıyor.
Uzman, sorulara verdiği cevabı yeterli bulmayıp daha ayrıntılı cevaplıyor:
Yakınlarının sağlık güvencesinden yararlanmak 2022 aylığı almaya engel değildir ve aylık alıyorsa da bu sebeple aylık kesilmesini gerektirmiyor. Önemli olan 2022 aylığı için başvuran kişinin her türlü gelirinin toplamının aylık olarak Kanun’un belirlediği sınırı geçmemesi. Bu gelir hesabına nafaka yükümlüsü yakınlarından alabileceği nafaka miktarı da olmak üzere her türlü geliri dahil edilir.
1.12.2010 tarihiyle yürürlüğe girecek bu Yönetmelik’le birlikte sosyal hizmetlerin verdiği bakım aylıkları 2022 gelir hesabına dahil edilmeyecek.
Uygulamada bir bütünlük sağlanması açısından SGK’da bu Yönetmeliğe uygun olarak düzenlemeye gidecektir.
Bu Yönetmelikten önce 2022 aylığı almaya devam edenlerin muhtaçlık ve bakım ilişkisinin devam edip etmediği bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle birlikte yeniden değerlendirilecek. Bundan önceki aylık alanların yeniden değerlendirme çalışmalarının 2014’e kadar tamamlanması gerekiyor.
Bu yeniden değerlendirme şu anlama geliyor: Halen aylık alanların muhtaçlığı ve bakım ilişkisinin devam edip etmediği il ve ilçe idare kurullarınca incelenecek, yeniden değerlendirilecek ve yeniden karara bağlanacak. Bu yeni değerlendirme sonucunda il ve ilçe idare kurullarının muhtaçlığı kalkanlar hakkındaki aldığı karar, hak sahibine ve SGK’na bildirilecek ve ona göre SGK işlem yapacak.
Her ne kadar konuyu torba yasasıyla kaldırılan “Yeşil Kart” olarak belirlemiş olsak da ister istemez “Özürlü Maaşı” ve “Bakım Parası” konularıyla birleşiyor. Sorular bu yönde olunca cevaplarda “Yeşil Kart”ın dışında oluyor. Aslında konuyu bir bütün olarak düşünmemiz gerektiği çok açık. Gelen cevaplara da böyle bakalım.
İşte aynı konuda biraz daha farklı yönden daha geniş bir cevap daha:
“Bu Yönetmelik 2022 aylıklarıyla ilgili sadece. Evde bakım aylığı ile ilgisi yok. 2022 aylığı alanların zaten genel sağlık sigortası devlet tarafından karşılanacak. Böyle bir durumda 2022 aylığı alan kişi zaten genel sağlık sigortası primi yatırmıyor. 2022 aylığı hak sahibi olmasıyla birlikte bu genel sağlık sigortası hakkını kazanacak.
Bu yönetmelik, evde bakım aylığı ile ilgili değil. O yüzden evde bakım aylığı alanlar isteğe bağlı prim yatırabilir. Bu sorun olmaz.
‘Sosyal güvenlik kurumlarından birden fazla aylık veya gelir alanlara ise yalnızca tercih edecekleri bir aylık veya gelir için fark ödemesi yapılacak yazıyor’ demişsin. SGK’dan aylık ve gelir alanlardan kasıt, yetim aylıklarıdır. 2022 ile evde bakım aylığı ile alakası yok. Yani ‘2022 aylığı alanlar evde bakım aylığı alamaz’ gibi bir tercih söz konusu değil. Zaten bu yönetmelikle birlikte 2022 aylıkları gelir hesaplamasında bakım ücretleri gelire dahil edilmeyecek.
2022 aylığı alanlar hiçbir şekilde aktif sigortalı olamazlar, isteğe bağlı prim yatıramazlar.”
Bir engellide ailesini düşünerek ilginç bir soru sormuş.
6) “Evli engellinin ölümü halinde 2022 aylığı geride kalanlara kalmıyor. Bu yüzden geride kalanlar için isteğe bağlı sigorta primini yatırması iyi olurdu. %70 üzeri raporu olanlar çalışabilir mi? İsteğe bağlı sigorta yatırabilir mi?”
Cevap şöyle:
“O konu bir işe yerleştirilememiş olan özürlüleri takip açısından İşkur’dan istenen belgeyle alakalı. %70 ve üstü özürlü raporu olanlardan İşkur kaydına ait belge istenmeyecek sadece. 2022 aylığı alan bir kişi çalıştığında geliri öngörülen sınırı aşacağından 2022 aylığı alamaz, o yüzden 2022 aylığı alıyorken çalışamaz, bu şekilde bir düzenleme yapılamaz. Şimdilik mevzuat böyle.
Bir sene içinde ancak sigortalı olarak üç ay çalışabilirler. Bu üç aylık sigortalı çalışma süresi için aylık kesme işlemi uygulanmaz ama üç ayı geçtiği takdirde aylığı kesilir ve hakkında yasal işlem yapılır ve borç tahakkuk ettirilir. İsteğe bağlı prim yatırmaya başlayan biri hemen 2022 aylığını kestirmekle yükümlüdür.”
Soruyu soran bu cevapla tatmin olmamış, devamında görüş bildirmiş.
“Hadi çalışmasın, ama en azından isteğe bağlı yatırsaydı iyi olurdu yukarıda da bahsettiğim mantıksız değildir umarım geride kalanları düşünmemişler ben mi yanlış düşünüyorum yoksa?”
“Daha işin başındayız. Hiçbir şey bu günkü düzenlemelerden ibaret kalmayacak merak etmeyin. Zaman içinde mecbur kalacaklar, uygulamalardaki sorunları gördükçe.Hele 2022 aylıkları tam otursun, muhtaçlıklar tam belirlensin, uygulama bütünlüğü sağlansın, veriler toplansın, sonuçlara göre gereken her şey yapılır. Şimdilik uçurumdan kurtarma çalışmaları diyelim bunlara. Yaşamsal sorunlar için atılan adımlar bunlar. İnsanlık değerlerine uygun yaşam standartları için değil yani.
Kısacası bundan önceki aylık almak için başvuran ve aylık almaya devam eden herkesin muhtaçlık durumu yeniden değerlendirmeye tabi.”
Şimdilik net olan değişiklikler:
1-halen 2022 maaşı alanların durumları tekrar gözden geçirilecek ve daha sonrasında bu gözden geçirme 5 yılda bir tekrarlanacak,
2-2022 başvurusunda gelir hesabı yapılırken, evde bakım ücreti hesaba dahil edilmeyecek.
BİTTİ
Yazışma Adresim: www.goleaydin@hotmail.com
Bütün yazılarım...: http://hayatintatlarivehayatindusundurdukler.blogspot.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder