Yardım amacıyla Filistin’e giden Marmara gemisine İsrail’in uluslar arası sularda saldırması üzerine yazdığım yazıda Yahudilerle Çingenelerin uğradıkları soykırımlar nedeniyle ortak kaderi paylaştıklarından söz edince, Çingeneler hakkında da yazmaya karar verdim. Yahudiler dünyada sahip oldukları ekonomik güç ile, kendilerini allayıp pullama şansını buldular. Böylelikle dünyaya kendilerini çok etkili biçimde kabûl ettirdiler. Çingenelerse bu imkâna hiçbir zaman sahip olamadıkları için çektikleri eziyete dünya her zaman sessiz kalmıştı. Bu 6 bölümlük yazı dizisini o amaçla hazırladım. 5.’sini verdiğim bugünkü bölümde, Cumhuriyet Türkiye’sinde Çingenelerin illere göre dağılımıyla dizi yazımıza devam ediyorum.
*** ***
Kahramanmaraş
Merkez: Sakarya Mahallesi : 3.000
Kendilerini “Kahraman Maraş Aşireti” olarak takdim eden bu insanlar yarı göçer bir hayat yaşamakta ve geçimlerini pazarlamacılık, bohçacılıkla temin etmektedirler.
Kayseri
Merkez: Gaziosman, Yavuzlar ve Yunusemre : 3.000
Bohçacılık başta olmak üzere Kayseri Çingenelerinin ana geçim kaynaklarını oluşturmaktadır.
Kırklareli
Şehir Merkezi: Tomoğlu Mahallesi (4.000) ve Doğu Mahallesi (2.000) : 6.000
Müzisyenlik, arabacılık, pazarcılık, hamallık, gündelikçilik ve temizlikçilik ve hurdacılık Kırklareli Romanlarının genel geçim kaynaklarını oluşturmaktadır.
Kırşehir
Merkez: Bağlarbaşı Mahallesi : 600
Başlıca geçim kaynakları çalgıcılık, çengicilik ve bohçacılıktır.
Konya
Merkez: Muhacir Pazarı : 3.000
Ilgın: : 600
Akşehir: İstasyon Mahallesi civarı : 2.000
Toplam 5.600
Konya Çingeneleri geçimlerini genellikle müzisyenlik, çalgıcılık, bohçacılık, sepetçilik ve elekçilikle temin
etmektedirler.
Malatya
Merkez: : 2.500
Esas merkezlerinin Malatya olduğunu söyleyen “Melikan” veya “Melikli Aşireti” Türkiye’de dağınık olarak göçmen bir şekilde yaşamaktadır. Kendi ifadelerine göre Adana, İskenderun, Gaziantep, Kayseri, Konya ve Konya Ereğli’de bunların akrabaları bulunuyor. Bunların başlıca geçim kaynağı horoz (Hint horozu) döğüşüdür. Bunun yanı sıra pazarlamacılık da yapmaktadırlar.
Manisa
Akhisar: Yeldeğirmeni Mahallesi : 3.000
Akhisar Çingeneleri geçimlerini ziraatçılık başta olmak üzere, hasat zamanında pamuk tarlalarında
gündelikçiliğin yanı sıra bohçacılık, çalgıcılık, müzisyenlik ve çok azı da sepetçilikle sağlamaktadırlar.
Muğla
Fethiye: Günlükbaşı, Cumhuriyet Mahallesi ve Deppoy : 6.000
Ortaca: : 6.000
Milas: Dibekderesi Köyü : 250
Toplam 12.550
Fethiye ve Ortaca Çingeneleri bohçacılık, sepetçilik ve düğünlerde çalgıcılık müzisyenlik yaparak geçimlerini sağlarken, Dibekderesi’ndekiler ise sadece müzisyenlikle geçinmektedirler. Milas ve Bodrum civarındaki yerli halkın düğün ve eğlenceleri bunlar tarafından yapılmaktadır.
Ordu
Merkez: : 500
Fatsa: Mandıra Mahallesi : 120
Toplam 620
Bunlar geçimlerini bohçacılık, evlerde temizlikçilik, tefecilik, dilencilik ve az da olsa gayrimeşru işlerden sağlıyorlar.
Osmaniye
Merkez: Yeşilyurt Mahallesi : 3.000
Osmaniye Çingeneleri cambazlık (hayvan ticareti), pazarcılık, hamallık, bohçacılık, ticaret ve müzisyenlikle geçimlerini temin ederler.
Samsun
Merkez: Cezaevi (Sanayi Mıntıkası), Sosyalmesken Evleri, Terminal Mahallesi,
Modernpazar Civarları :4.000
Bafra: : 300
Çarşamba : 700
Toplam 5.000
Bunlar geçimlerini çocuklar ayakkabı boyacılığı, kadınlar evlerde temizlik işleri, erkeklerde taksi ve dolmuş duraklarında simsarlık ve taksicilik, tıkanan lağımları açma işi, tuvalet işletmeciliği yapıyorlar. Buna rağmen ikamet ettiği evler lüks olup, ekonomik seviyeleri iyi görünmektedir. Bunlarda müzisyenlik mesleğinin icra edildiğine şahit olunmamıştır. Çarşamba’dakiler ise geçimlerini daha ziyade sümüklüböcek ve kurbağa toplayarak sağlamaktadırlar.
Sivas
Merkez: İstasyon Mahallesi civarı : 2.000
Bunlar “Poşa” olarak bilinmektedir. Geçimlerini bohçacılık ve çalgıcılıkla sağlıyorlar.
Tekirdağ
Şehir Merkezi: Aydoğdu Mahallesi (2.000),
Çukurova Mahallesi (200),
Zafer ve Kanarya Mahalleleri (500) : 2.700
Çorlu: Hıdırağa Mahallesi ve Hatip Mahallesi (Kore Semti): 15.000
Lüleburgaz: : 5.000
Toplam 27.700
Tekirdağ Romanları (Çingeneleri) geçimlerini çalgıcılık, müzisyenlik, hamallık, ayakkabı boyacılığı ve kadınların gündelikçiliği, tuğla fabrikasında tuğla dizme işleriyle sağlamaktadır. Çorlu ve Lüleburgaz’dakiler ise müzisyenlik, hamallık, cambazlık (hayvan ticareti), inşaat işçiliği, tombalacılık ve kadınlar da temizlikçilikle hayatlarını kazanmaktadır.
Tokat
Suluova: : 1.000
Erbaa: : 300
Niksar: : 100
Toplam 1.400
Başlıca geçim kaynakları bohçacılık, elekçilik ve dilencilikten oluşmaktadır. Eskiden söğüt dallarından sepet yapma işiyle de uğraşırlarmış. Günümüzde bu meslek terk edilmiştir.
Trabzon
Merkez: Ortahisar, Dere Mahallesi ve Değirmendere Mahallesi: 1.000
Genellikle erkekler inşaat işçiliği, hamallık, çocuklar ayakkabı boyacılığı ve kadınlar ise temizlikçilikle geçimlerini temin etmektedirler.
Van
Merkez: Kaledibi : 2.000
Bunlar Mıtırp olarak anılmakta ve geçimlerini müzisyenlikle temin etmektedirler. Özellikle de davul ve zurna bunların baş müzik aletleridir. Ticaretle uğraşan ve çok zengin olanlarının olduğu da söylenmektedir.
Zonguldak
Merkez: 2. Makas Mahallesi, Alt Tamaşarlık, Baştarla, Çaycuma Gökçebey Mahallesi, Kokaksu, Devrek, Çaydeğirmeni Mahallesi, Çadalağzı, Kilimli : 5.000
Karadeniz Bölgesi'nde Çingenelerin en fazla olduğu il Zonguldak’tır. Başlıca geçim kaynakları; kaçak madencilik, taş kömürü trenlerinden dökülen kömürleri toplayarak satma ve hurdacılıktır.
Tam göçer Çingenelerin toplam sayısı 30.000’i geçmemektedir. Buna yarı yerleşikler de ilave edildiğinde göçer Çingene sayısı 100.000’e yaklaşmaktadır. Bu rakamlara göre Türkiye’de yaşayan bütün Çingenelerin toplam sayısı 600.000’e yaklaşmaktadır.
DEVAM EDECEK
Yazışma Adresim: www.goleaydin@hotmail.com
Bütün yazılarım...: http://hayatintatlarivehayatindusundurdukler.blogspot.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder