BAŞARILI İŞE RAĞMEN BAŞARISIZ SONUÇ OLMAZ

Hatırlarsınız, 21 ocak 2012’de Akdeniz Üniversitesinde dünyada ilk kez bir hastaya çift kol ve tek bacak, bir başka hastaya da yüz nakli yapılmıştı. Hemen ardından 24 şubattada Hacettepe Üniversitesi gene bir hastaya yüz, bir başka hastayada bu sefer çift kol ve çift bacak nakliyle dünyada bir ilki gerçekleştirmişti. “Dünyada ilk” biçiminde tanımlanan sihirli kelime bu nakilleri cazip kılıyordu.

Her işte nihai sonuç beklenmeden, yapılmak istenen işlemin yapılmış olması başarı olarak

kabul edilir. Tıpta bunu anlatan çok güzel bir söz var “ameliyat başarılı geçti fakat hastayı

kaybettik”. Başarı için yapılan her şey istenen sonuç alınmamış olsa bile işin ustasına son derece cazip gelir... Bunun üstüne “dünyada ilk” olmayı eklerseniz o kişinin gerçeklerden uzaklaşmasının olağan olduğunu görürsünüz. Olması gereken bu değildir. Her ülkede ve bizde de olması gerekenleri oldurmak için denetim organları ve kurullar en sonunda da

mahkemeler var. Bütün bunlar kılı kırk yararak, yapılan işlerin en hafif deyimiyle

sulandırılmasını, hatta hatta cinayete varmasını önlemek amacını taşır.

Bu kurulları harekete geçirecek bir çok sebebin olduğunu belirtmek amacıyla yüz ve organ nakli konulu yazımda şu satırları yazmıştım.

“Akdeniz Üniversitesinin başarılı operasyonunun ardından kendilerini çok daha gelişmiş gören Hacetepe Üniversitesi bunu bir yarış haline çevirdi. Sağlık bakanlığının iyi niyetle çıkardığı organ bağışı ve nakli kanunundan yararlanarak, hatta bazı iddialara göre kimi

durumlar gizlenerek bir kişiye 2. yüz naklini, bir başka kişiye iki kol iki bacak naklini

gerçekleştiriyor.”

Bu yazıyı iddialar sözcüğü içinde geçiştirmemek için o yazımıza ek olarak yazıyorum.

Sabah gazetesi o tarihlerde Şevket Çavdar’ın ölümüyle sonuçlanan çift kol ve çift bacak nakliyle ilgili korkunç bir durumu gözler önüne sermişti. Ordan satırlar aktaralım.

“Ameliyatı yapan Hacettepe Üniversitesi ekibinin bir başka hasta için çift kol nakline onay aldığı ve donörden bacakları almaması gerektiği ortaya çıktı. Ancak Türkiye’nin ilk yüz naklini yapan Prof. Ömer Özkan’ın da bakanlığa başvurduğunu öğrenen Doç. Dr. Serdar Nasır; son anda, bakanlığın izni olmadan bacakları da aldı.

Ulusal Organ Nakli Koordinatörlüğü; İzmir’de, hayatını kaybeden Nazım Akan’ın organ ve dokuları bağışlanınca Akdeniz Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Gülhane Askeri Tıp Fakültesi (GATA) Doku Nakil Merkezleri’nden donöre uygun yüz ve uzuv hasta listelerini istedi. Hacettepe Üniversitesi, yüz ile uzuv nakli bekleyen 4 kişiyi bildirdi. Listede Şevket Çavdar da vardı. Akdeniz Üniversitesi ise dirsek altından çift kol ve diz altından çift bacak nakli bekleyen hastalarının ismini gönderdi. Ulusal Doku Nakli Koordinatörlüğü, yaş, boy, cinsiyete göre Gazi ve GATA’nın listelerindeki hastaların donöre uymadığını bildirdi.

Hacettepe’den çift kol nakli için bekleyen hasta ile Akdeniz’den çift kol ve çift bacak nakli bekleyen hastalar donörle uyumluydu. Akdeniz Üniversitesi daha önce nakil yaptığı için Hacettepe Üniversitesi’ne nakil izni verildi. Bakanlık, her olasılığa karşı Akdeniz Üniversitesi’nin de hazır olmasını istedi. Doç. Dr. Nasır’ın da aralarında bulunduğu nakil ekibi, Sağlık Bakanlığı’na ait ambulans uçakla İzmir’e giderken, Prof. Ömer Özkan’ın çift kol ve çift bacak nakli için izin aldığına dair bir duyum aldı. Bunun üzerine Doç. Dr. Nasır, İzmir’e gittiğinde, bakanlığa bildirmeden donörden çift kolun yanı sıra çift bacağı da aldı. Ömer Özkan hemen bakanlığı arayarak, ‘Çift kol için izin verdiğinizi açıklamıştınız, bacaklar neden alındı?’ diye isyan etti. Bakanlık bu arada Hacettepe’ye ulaşmaya çalıştı ancak operasyon başlamıştı. Doç. Dr. Nasır ve ekibinin, Şevket Çavdar isimli hastaya çift kol ve çift bacak nakli yaptığı medyadan duyuruldu.”

Hokkabazlığı görüyorsunuz değil mi? Şöhret uğruna neler oluyor.. şöhret olma mücadelesini sadece sinema yıldızı adayı genç kızların mücadelesi mi sanıyorsunuz? Öyle olmadığını bu olay çok açık biçimde ortaya koyuyor.

O yazıdan alıntılara devam edelim.

“Bakanlık, Çavdar’ın durumu netleşene kadar açıklama yapmama kararı almıştı. Çavdar’ın ölümünden 2 gün sonra Kompozit Doku Nakli Bilim Kurulu, 6 üye ve 10 ayrı branştan uzmanın katılımıyla toplanıldı. Mevzuat dışı uygulama üyelere bildirildi. Kurul, 3 hafta sonra Hacettepe Üniversitesi Nakil Merkezi hakkında kararını verecek.”

Bu kadarla da kalınmadı. Bir dizi kararla yeni kurallar konuldu. Şimdide bunları gene Sabah Gazetesinden görelim.

“Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinatörlüğü’nün belirlediği standartlara göre donör ile alıcı aynı cinsiyetten olmalı. Donörle alıcı arasında maksimum artı-eksi 20 yaş ve artı-eksi yüzde 10 boy farkı bulunmalı. Donörün organların alındığı yerin en yakınındaki nakil merkezine verilmeli. Ancak bu koşul gerçekleşmiyorsa Ulusal listede durumu en uygun hastaya verilmeli. Ulusal listede hastalar arasında eşitlik sağlanırsa nakil merkezi sıralamasına bakılmalı. O zamana kadar hiç nakil yapmamış ya da nakil sırası tekrar gelmiş merkez seçilmeli.”

Bundan sonra aynı anda aynı merkeze hem uzuvların hem de yüzün verilmemesi yönünde karar alındı. Alınan kararlara uygun mevzuat değişiklikleri yapılması durumunda, bir merkezde yüz nakli yapılırken diğer merkezde uzuv nakli yapılabilecek.

Bilimin egemen olduğu; üstelik insan sağlığını, insan hayatını doğrudan ilgilendiren bir alanda kişisel hırslarla böyle çekişmeler yaşanıyorsa, her türlü yalanın, her türlü cambazlığın hakim olduğu siyasette neler olmaz? Geçtiğimiz Pazar günü yapılan seçimler sonrasında yaşanacakları göreceğiz. Ülkemizin, canlı bir varlık olduğu düşüncesiyle, doktor yarışları gibi siyasetçi yarışıyla hayatını kaybeden hasta konumunda olmamasını dileriz.

 Siyasete burada nokta koyalım ve konumuza dönelim.

Doktorluk başarıyla sınırlı olmamalı. Doktorlar hastanın yerine kendini koyabilmeli. Söz konusu olan bir hayattır. Hayat söz konusuysa insan bir mesleğin malzemesi olmaktan çıkar.

Bütün bunlar iki kol ve iki bacağın bir hastaya takılamayacağını bilmelerine rağmen “dünyada ilk olma” gözü dönmüşlüğüyle nakli yapıp hastayı kaybedince gelen kurallar. Bu kurallardan sonra bol keseden nakillerin durduğunu görüyoruz. Bu satırlardan sonra organ nakline karşı olduğum sonucu çıkmasın.

Sadece şunu vurgulamak amacım:

  

Başarılı işler başarılı sonuçları doğurur. Ortada başarılı olmayan sonuçlar varsa sözü edilen “başarı” içi boş bir sözcükten öteye gidemez.

Yayın Tarihi: 12.06.2015