“Düşünce Evreninde” yazı dizimizle düşünce dünyasının içinde
gezinmeyi sürdürüyoruz. Bugünkü konumuz Akademi. Akademi bildiğimiz anlamıyla
bir okul türüdür. Hz. İsa’dan önce kurulmuştur.
Akademi, bilinen geniş
tanımıyla yükseköğrenim kurumu anlamına geliyor. Günümüzde bilim, edebiyat ve sanat konularını
tartışmak için bir araya gelen üyelerin oluşturduğu kurumlara
da akademi denir.
Yani Akademi sadece eğitimin verildiği yer değil, aynı
zamanda bir yanıyla da bilginin tartışıldığı yerdir.
Akademi adı, Atina yakınlarındaki Akademeia adlı bir
zeytinlikten gelir. Bu zeytinlikte Eski Yunan düşünür Platon, matematik, doğa
bilimleri ve yönetim biçimi gibi çeşitli konularda öğrencilerine ders
veriyordu. Eflatun (Platon)’un MÖ 4. yüzyılda ders verdiği bu okul,
tarihteki ilk akademi olarak kabul edilir.
Platon'un Akademi geleneğini, onun ölümünden sonra
öğrencileri ve düşüncesini benimseyenler sürdürdüler. Akademi’ye devam eden öğretmen
ve öğrencilerin en çok ilgi gösterdikleri konular bilim, sanat, edebiyat ve
müzikti. MS 529’da, Bizans İmparatoru Jüstinyen Akademi’nin çalışmalarına son
verdi.
Bugün birçok ülkede akademi adını taşıyan kurum vardır.
Paris'teki Fransız Akademisi (Académie Française) bunların en ünlüsüdür.
Günümüzde de Fransız dili konusunda tek yetkili kurum sayılan Fransız
Akademisi, 1635’te Kardinal Richelieu tarafından kurulmuştur. Bu akademinin üye
sayısı tarihi boyunca hep 40 olarak kalmıştır.
ABD’deki Sinema Sanat ve Bilimleri Akademisi de dünyanın
ünlü akademilerinden biridir. Bu kurum 1929’dan bu yana her yıl “Akademi
Ödülleri” adı altında, sanat değeri taşıyan sinema filmlerinin yönetmen,
oyuncu, görüntü yönetmeni ve öbür yaratıcılarına ödüller verir. Ödül, “Oscar”
adlı bir heykelcikle simgelendiği için Akademi Ödülü’ne Oscar Ödülü de denir.
Londra’daki Kraliyet Sanat Akademisi (1768) ile Kraliyet Müzik
Akademisi (1822), İngiltere’nin en ünlü akademileridir. Gene Londra’daki
Kraliyet Tiyatro Sanatı Akademisi (1904) ile bilimsel çalışmalar yapmak üzere
1662’de kurulmuş olan Kraliyet Derneği (Royal Society) de ünlü akademiler
arasında sayılır.
Rusya’daki Bilimler Akademisi de yeryüzündeki saygın akademilerden
biri sayılır. 1725’te Rus Çarı I. Petro tarafından Petersburg Bilimler
Akademisi adıyla kurulan bu kurum, Sovyet döneminde SSCB Bilimler Akademisi
adını taşıyordu.
Türkiye’de yakın zamana kadar akademi adını taşıyan birçok
yükseköğretim kurumu vardı. Bunların en ünlüsü olan ve pek çok ünlü sanatçının
yetiştiği Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, sonradan Mimar Sinan Üniversitesi’ne
dönüştü. Kentimizde kurulan ilk yüksek okulda Akademi adını taşıyordu. SDMMA
olarak kısaltılan okulun tam adı “Sakarya Devlet Mühendislik ve Mimarlık
Akademisi” idi.
Günümüzde akademi adını koruyan eğitim kurumları olarak
yalnızca Harp Akademileri ile Gülhane Askeri Tıp Akademisi ve Polis
Akademisi kalmıştır. Ayrıca akademi adını taşıyan özel öğretim kurumları
vardır. Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) ise 1993’te kurulmuştur.
“Düşünce Evreni” gördüğünüz gibi kendi okulunada sahipti.
Aradan geçen zamanda tarzlar biçim değiştirince okullarda değiştiler tabii.
Artık bütün bunları bünyesinde bulunduran çeşitli birimlere sahip üniversiteler
ve onun alt kuruluşları fakülteler var.
DEVAM EDECEK
Yayın Tarihi: 08.05.2016
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder