30 Haziran 2016 Perşembe

DÜŞÜNCE EVRENİNDE 14

“Düşünce Evreninde” yazı dizimizle düşünce dünyasının içinde gezinmeyi sürdürüyoruz. Bugünkü konumuz Akademi. Akademi bildiğimiz anlamıyla bir okul türüdür. Hz. İsa’dan önce kurulmuştur.  

Akademi, bilinen geniş tanımıyla yükseköğrenim kurumu anlamına geliyor. Günümüzde bilim, edebiyat ve sanat konularını tartışmak için bir araya gelen üyelerin oluşturduğu kurumlara da akademi denir.

Yani Akademi sadece eğitimin verildiği yer değil, aynı zamanda bir yanıyla da bilginin tartışıldığı yerdir.

Akademi adı, Atina yakınlarındaki Akademeia adlı bir zeytinlikten gelir. Bu zeytinlikte Eski Yunan düşünür Platon, matematik, doğa bilimleri ve yönetim biçimi gibi çeşitli konularda öğrencilerine ders veriyordu. Eflatun (Platon)’un MÖ 4. yüzyılda ders verdiği bu okul, tarihteki ilk akademi olarak kabul edilir.

Platon'un Akademi geleneğini, onun ölümünden sonra öğrencileri ve düşüncesini benimseyenler sürdürdüler. Akademi’ye devam eden öğretmen ve öğrencilerin en çok ilgi gösterdikleri konular bilim, sanat, edebiyat ve müzikti. MS 529’da, Bizans İmparatoru Jüstinyen Akademi’nin çalışmalarına son verdi.

Bugün birçok ülkede akademi adını taşıyan kurum vardır. Paris'teki Fransız Akademisi (Académie Française) bunların en ünlüsüdür. Günümüzde de Fransız dili konusunda tek yetkili kurum sayılan Fransız Akademisi, 1635’te Kardinal Richelieu tarafından kurulmuştur. Bu akademinin üye sayısı tarihi boyunca hep 40 olarak kalmıştır.

ABD’deki Sinema Sanat ve Bilimleri Akademisi de dünyanın ünlü akademilerinden biridir. Bu kurum 1929’dan bu yana her yıl “Akademi Ödülleri” adı altında, sanat değeri taşıyan sinema filmlerinin yönetmen, oyuncu, görüntü yönetmeni ve öbür yaratıcılarına ödüller verir. Ödül, “Oscar” adlı bir heykelcikle simgelendiği için Akademi Ödülü’ne Oscar Ödülü de denir.

Londra’daki Kraliyet Sanat Akademisi (1768) ile Kraliyet Müzik Akademisi (1822), İngiltere’nin en ünlü akademileridir. Gene Londra’daki Kraliyet Tiyatro Sanatı Akademisi (1904) ile bilimsel çalışmalar yapmak üzere 1662’de kurulmuş olan Kraliyet Derneği (Royal Society) de ünlü akademiler arasında sayılır.

Rusya’daki Bilimler Akademisi de yeryüzündeki saygın akademilerden biri sayılır. 1725’te Rus Çarı I. Petro tarafından Petersburg Bilimler Akademisi adıyla kurulan bu kurum, Sovyet döneminde SSCB Bilimler Akademisi adını taşıyordu.
Türkiye’de yakın zamana kadar akademi adını taşıyan birçok yükseköğretim kurumu vardı. Bunların en ünlüsü olan ve pek çok ünlü sanatçının yetiştiği Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, sonradan Mimar Sinan Üniversitesi’ne dönüştü. Kentimizde kurulan ilk yüksek okulda Akademi adını taşıyordu. SDMMA olarak kısaltılan okulun tam adı “Sakarya Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi” idi.

Günümüzde akademi adını koruyan eğitim kurumları olarak yalnızca Harp Akademileri ile Gülhane Askeri Tıp Akademisi ve Polis Akademisi kalmıştır. Ayrıca akademi adını taşıyan özel öğretim kurumları vardır. Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) ise 1993’te kurulmuştur.

“Düşünce Evreni” gördüğünüz gibi kendi okulunada sahipti. Aradan geçen zamanda tarzlar biçim değiştirince okullarda değiştiler tabii. Artık bütün bunları bünyesinde bulunduran çeşitli birimlere sahip üniversiteler ve onun alt kuruluşları fakülteler var.


DEVAM EDECEK



Yayın Tarihi: 08.05.2016

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder