İNSANSI HER ŞEY BİR KÜLTÜR ÜRÜNÜDÜR 9

Yazımızın ilk bölümünde kültürün tarifini yapmış ve bir hikâye ile kültürümüzün bir parçası olan içki kültürümüze giriş yapmak istemiştim. Bir Yeşilaycı olarak kendine özgü kurallar içeren, amacım günümüzde festfood kültürüyle birlikte hızlı tüketim alışkanlıklarıyla giderek unutulmakta olan bu kültürü hatırlatmaktı. Kimi saçma gelebilir, kimide haklı bir saygıyı uyandırabilir. Her ne olursa olsun bizim kültürümüzün parçası. Unutulmamalı bence. Bu son bölümde amacıma ulaşıp ulaşamadığımı siz okuyucularımın takdirine bırakıyorum.

65. Büyük yudumlarla rakı içilmez.

66. Rakı sofrasında iş dedikodusu yapılır, iş konuşulmaz.

67. Küllüğe limon kabuğu, zeytin çekirdeği konmaz.

68. Tabağa, kâseye sigara söndürülmez.

69. Zırt pırt kadeh tokuşturulmaz.

70. Konuşurken rakı masasına vurulmaz.

71. Bardak boş bekletilmez.

72. Masanın her bir köşesi meze ile doldurulmaz.

73. Ağız şapırdatılmaz.

74. Çatal kaşık dişe değdirilmez.

75. Burun karıştırılmaz.

Bu onbir maddenin çoğu görgüsüzlüğün dik âlâsıdır. Sokak terbiyesi içinde yetişen kurallara uymayı sevmeyenlerin takındığı tavırlardır bunlar. Oysa kimi kurallar insanı diğer canlılardan ayırır. Hiçbir canlının insan kadar hassas olmadığını söyleyebiliriz. Her canlı hayatını sürdürebilecek şartların dışında davranamazken insan bu kurallarla imbikten geçmiş bir kişilik kazanarak var olmayı geliştirir. Kendine ayrı bir zenginlik katar. Bu zenginlik kültürel bir zenginliktir, amaç kendisinin ve karşısındakinin mutluluğunu arttırmaktır. Bunun için gürültü çıkarmaz, bunun için göze hoş gelmeyen şeyleri yapmaz. Bunun için sadelikte güzellik bulur. Bunun için varlığının sınırlarını görsel ve fiziki olarak çizer.

76. İzinsiz masadan tuvalete dahi kalkılmaz.

77. Şerefe vb. yeterlidir, kadeh tokuştururken yaratıcı olunmaz.

Kimi ağızlar sözcük üretmeyi bilir, kimileride sözcük üretme çabasıyla ne çamlar devirirler. Önemli olan amacın dışında sözcük üretmemek, üretici olmak uğruna şaklaban durumuna  düşmemektir. 

78. Garsona balık ayıklatılmaz.

79. Garsonun sırtına vurulmaz.

80. Personele hatır sormadan meyhanede oturulmaz.

Kalender insan bulunduğu makam ve mevki ne olursa olsun, karşılaştığı kişilerin makam ve mevkilerini gözetmeksizin herkesin hal ve hatırını soran insandır. Sadece rakı sofrası için değil, hayatın her döneminde, her anında bu geçerlidir. Kibir, kendini beğenmişlik, burnu büyüklük hoş şeyler değildir. Bunlara sahip kişilerde bu duygularını yenmelidirler.

81. Sofraya erken ya da geç gelinmez.

82. Rakı buzdolabının en alt rafından yukarı çıkarılmaz.

83. İçi görünmeyen kadehte rakı içilmez.

Temizlik görüntüsü elde başlar masada biter. Bardaktaki şeffaflık bardağın temizliğinin işaretidir. İçilendeki berraklıkta içilenin sağlıklı ve temiz olduğunu gösterir. Bunların tersi insana zevk vermez. Zor beğenen, eskilerin deyimiyle müşkülpesent, ayrıca aşırı titiz biri olmakta hoş değil elbette. Gene de temizliğin iç huzuru verdiği, zevk düzeyini arttırdığı hatırlanırsa temizliğin boş verilmeyecek bir konu olması nedeniyle müşkülpesent veya titizlik aşırılığa vardırılmadığı ölçüde bence gereklidir .

84. Masada farklı kadehler olmaz.

85. Masada farklı markalar olmaz.

86. Yerken ağız doldurulmaz.

87. Ağızda lokma varken konuşulmaz.

88. Boğaza, yeleğe peçete takılmaz, dize peçete konmaz.

89. Konuşurken çatal bıçak sallanmaz.

Curcuna görüntü insanın içini açmaz. Bu açıdan bakıldığında tıka basa dolmuş bardak ve tabak, üstünde el gezemeyecek kadar dolu masa gibi birbirinden farklı tabak, kaşık çatalda masa düzenine aykırıdır. İçilenlerin çeşitliliği de öyle. Yukarda andığım gibi bunlarda görgüsüzlüğe girer.

90. Hiçbir durumda ve fikirde ısrar edilmez.

91. Racon kesilmez.

92. Ukalalık, kıskançlık kaldırmaz.

Rakı sofrası ne tez hazırlama masasıdır, ne sorun çözme, nede delikanlılığın kitabının yazıldığı masa değildir. Çok bilmişlik ve kendini bilmezlik tartışmalara yol açtığından dolayı en azından masanın huzurunu bozar. Buna dikkat etmeyenlerde davet edilmez.

93. Rakı sofrası süslenmez.

Rakı sofrası ziyafet sofrası olmadığı için sade olmalıdır. Göz yoran her görüntü içilen rakının etkisini olumsuz yönde arttırabilir çünkü.

94. Loş meyhanede içilmez.

Loş yerlerde aynı etkiyi yapar. Bol ışıklı, neşeli ortamlar sağlanarak rakı sofrası kurulmalıdır. Amaç kendini unutacak kadar sarhoş olmak değil, muhabbeti koyulaştıracak kadar esrikleşmek’tir (yarı sarhoş olmaktır).

95. Yan masanın muhabbeti dinlenmez.

96. Başka masaya uzun bakılmaz.

Her masa bağımsız cumhuriyet gibidir. Meraklı Melahat olup başka masalarda ne konuşulduğu dinlenmez, ne yaptıkları gözlenmez. Herkes masasıyla meşgul olmalıdır.

97. Masadan kopuk muhabbet edilmez.

98. Çiftler el ele tutuşmaz, oynaşmaz.

99. Sallanan masada içilir, sallanan insanla içilmez.

100. Bunlar kendiliğinden olur, kasarak yapılmaz.

Bitirirken çok beğendiğim özdeyiş gibi bir sözle yazımızı bitirelim. “Bu meret öyle bir merettir ki, acıyla içilir, tatlıyla içilir, neşeyle içilir, ağlayarak içilir, kavunla içilir, peynirle içilir, ikisi birlikte çok güzel içilir, yemekle içilir, mezeyle içilir, suyla içilir, susuz içilir, sodayla içilir, şalgamla içilir.

Ama işte,
Bir tek salakla içilmez!...”

BİTTİ

Yayın Tarihi: 28.10.2015