Millet olarak en çok ne tükettiğimiz araştırılsa bana göre sigara sonucuyla karşılaşırdık. Sigara içme alışkanlığının giderek küçük yaşlara inmesi kaygı verici boyuta ulaşmış durumda. Dünyanın gelişmiş ülkeleri kapalı ve toplu bulunulan yerlerde sigarayı yasaklayarak dünya sağlık örgütünün sigaraya bağlı hastalıklar konusundaki uyarısını dikkate almış oldular. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sigara kullanımının yılda 5 milyon insanın ölümüne yol açtığını, bu sayının önümüzdeki 20 yıl içerisinde iki katına çıkmasının beklendiğini belirtmişti. WHO’nun tahminlerine göre, bugün tüm dünyada 1,3 milyar civarında olan sigara kullanıcılarının sayısı 2025 yılında 1,7 milyarı bulacağı söyleniyor. 19 Temmuz 09 tarihinde bizde bu nedenlerle yasakçılar kervanına katıldık.
Gerçi sigara yasağı ilk bu hükümetin işi değil. Sigaradan çıkan büyük yangınlar nedeniyle Osmanlı döneminde 4. Murat’ta sigarayı yasaklamıştı. Ancak alınan sıkı tedbirlere rağmen başarılı olamamıştı.
En çok sigara içilen ülke olarak bu yasak kararı dünyanın büyük ölçüde ilgisini çekti. Yabancı basın “Türkiye de tütün yasağı: 4. Murat’ın zaferi.” “Bir Türk gibi sigara içmek sona erdi.” “Yasa, İslamcı hükümetin içki ve sigaraya duyduğu derin hoşnutsuzluk ile uyumlu.” başlıklarıyla konuyu gündemlerine aldılar. Yabancı basından birkaç örnek vermek istiyorum.
Fransa: Le Monde
“Türkiye de tütün yasağı: 4. Murat’ın ölüm sonrası zaferi. 1623 ile 1640 yılları arasında imparatorluğun başında bulunan ve çok korkulan bir Osmanlı padişahı olan 4. Murat her halde mezarlığının derinliklerinde zaferinin tadını çıkartıyor.”
İspanya: El Pais
“Bir Türk gibi sigara içmek sona erdi. Dünyanın sigara tüketiminde 10. ülkesi olan ve yetişkin erkeklerin yarısının kendisini tiryaki ilan ettiği Türkiye de bu günden itibaren tüm kahveler, bar ve lokantalarda bir sigara yakmak yasak oldu.”
İngiltere: BBC
“Türkiye de 20 milyondan fazla sigara içen var ama anketler halkın yüzde 95’inin bu yasağı desteklediğini işaret ediyor. (?) Ancak İstanbul’daki BBC muhabiri bir çok Türk insanının yasağı demokratik haklarının bir ihlali gibi gördüğünü söylüyor.”
Amerika: Times
“Fransızlar yaptı, İtalyanlar yaptı. Şimdi tütün seven Türkiye de, dumansız saha olabileceğine bahse girdi. Türkiye yeni yasal düzenlemeyi kabul etmesinin kısmi bir nedeni katılmayı hedeflediği AB kurallarını yerine getirmektir. Ancak yasa aynı zamanda kökleri İslam’da olan
hükümetin tütün ve içkiden duyduğu hoşnutsuzluk ile uyumlu. (Başbakan) Erdoğan’ın hiçbir bakanı içmiyor.”
Avrupa Birliği: Euronews
“Türk başbakanı sigarayı terörizmle kıyasladı. Bu ifadeler sert olabilir. Ancak Pazar günü gece yarısından itibaren yasayı ihlal edenler 32 euro tutarında bir ceza ile karşı karşıya.”
Sigaranın kullandığı tütün maddesi, üretilme ve işlenme aşamaları ile ekonomimiz için büyük bir kaynak oluşturuyor. Dolaylı vergiler içinde çok önemli bir yere sahip. Bu haliyle hükümetlerin elinde devasa bir kaynak olarak duruyor. İşte burada uygulanmak istenen yasağın ne anlama geldiğini sorgulamak gerekir. Dünya sağlık örgütünün şiddetli tavsiyeleri bu yasağı açıklamaya yetmez. Yabancı basınında söylediği gibi burada hedef başka olabilir mi?
Daha öncede belirttiğim gibi; ben Yeşilaycıyım. Ne içki ne sigara kullanmıyorum. Peki bu konuya neden muhalifim? Söyleyeyim.
1: Ülke ekonomisinde çok önemli bir yer tutan tütünün yasaklanması hem halkın hem hükümetin gelirlerinde azalmaya sebep olacaktır.
2: Halkı takan yokta, hükümetin geliri azalınca ne olacak? Ya yeni vergiler gelecek, ya da peş peşe zamlar yapılacak. Bu da perişan halkı daha da perişan etmektir. Nitekim iki gündür zamlar yağmaya başladı.
Sigara, toplumumuz için bir yaşama biçimi. Kapalı yerde içemeyince birasını kapan dışarıya bir sandalye atıp hem birasını yudumluyor, hem sigarasını içiyor. Birahaneler masalarını kaldırımlara taşıdılar. Yakında bütün kaldırımlar İstanbul’un ünlü “Çiçek Pasajına” dönerse şaşırmam.
Şimdide işin başka boyutuna bakalım mı?
Büyük önderimiz ATATÜRK... 'Karaoğlan' Bülent Ecevit... sigara içen devlet adamlarımızdı.
Marlene Dietrich, Audrey Hepburn, Rita Hayworth, James Dean, Ayhan Işık, Mickey Rourke, Kadir İnanır, Yves Montand, Yılmaz Güney, Charles Bukowski, Edip Cansever, 'Halikarnas Balıkçısı' Cevat Şakir Kabaağaçlı, Necip Fazıl Kısakürek, Ece Ayhan, Bilge Karasu, Cemal Süreya... Picasso'dan Burhan Uygur'a, Keith Richards'dan Ahmet Kaya'ya müzik-resim dünyasının sigara tutkunları.
Sanat, siyaset dünyasının ve devlet adamlarının verdiğim örnekle gördüğünüz özellikli kişileri tutkuyla sigara kullanmışlardır. Sigara tutkusunu öyle yabana atmayın hemen. Sigara özgürlüğün simgesidir. Özgürlük öyle kolay feda edilmez. Sanat özgürleşmeye giden yolun adıdır. Sigarayla sanatçının birlikteliği bu yüzden önemlidir. Sanatçı kim ne derse desin tutkuyla bağlı olduğu özgürlük kadar sigaraya da bağlıdır.
Bakmayın kadınların sigara içtiğine, o bir erkeklik işaretidir. Sigara içen kadınları izleyin sigara içerlerken erkeksileştiklerini görüp bu tezimi kabul edersiniz. Sakın özgürlüğün simgesi dediğimiz için “kadınlar özgür bireylerler değil mi?” diye sorarak konuyu saptırmayalım.
Murat Belge yazdığı “Sigaraya Serenad” başlıklı yazısıyla konuyu 19. yüzyıldan alır ve sigaranın “bohem hayat”la olan ilişkisini anlatır. Murat Belgeye göre “dönemin aydınları 'Victoria Çağı ahlakı'na sigarayla direnmektedir.” O aydınlar için şöyle diyor: "Normal insanlar gibi sağlığını filan gözetmeyen, tutkularıyla yaşayan, derbeder aydınlar çıktı ortaya. Bunlar, e.e. cummings gibi, sigarasız düşünülemez kişilerdi. Verem, bu hayatı terk etmenin şerefli ve romantik bir biçimiydi."
Murat Belge artık durumun tersine döndüğünü söylüyor. "işçiler, dünyanın her yerinde, pofur pofur içmeye devam ediyor, ama Batı dünyasında aydınların çoğu onları yalnız bıraktı; yalnız politik mücadelede değil, sigara içmekte de. 'Trahison des Clercs' bu alanda da söz konusu. Çünkü kanser veremin yerini aldı ve sigaranın kansere ciddi katkısı olduğu kanıtlandı. Aynı zamanda, hayatı aşamalı intihar gibi yaşatan bohem kültür de bir süredir tarihe karıştı. Şimdi herkes çok para kazanıp tüketmek (Kendini tüketmek yerine mal ve hizmet tüketmek) ve 'sağlıklı yaşamak' istiyor. Dolayısıyla, sigara gözden düştü."
İçiyor denemez sanki yiyor.. Geçmişinde düşünsel kimliğiyle sanatsal bir kimliğide vardı. Deneme ve şiirler yazardı. Şimdi sadece düşünsel kimliği önde. Yada ben öyle biliyorum. Fakat sigarasız bu konularda bir eylemin olamayacağını düşünüyor. Sanat ve sanatçı sigarasız düşünülemez, bir eser ortaya koymanın aşamalarında zihnin canlılığını sigara sağlar diyor. Sanat ve sanatçıyı sigaradan ayırmak zor. Bakalım bu yasak bunu ne kadar başaracak?
*** *** ***
Güzel ve doğru Türkçe konuşma kampanyamız için dilimize giren yabancı kelimelerden örnekler vermeye devam ediyorum. Sizde benim kadar rastladığınız her kelimede şaşırıyor musunuz? Gene belirteyim ilgili ilgisiz her kesten katkı bekliyorum. Sesime ses katarsanız beni çok sevindirirsiniz. Bu konuyla birlikte aklınıza gelen her konuda benimle bağlantı kurabilmeniz için e-postamı aşağıda veriyorum.
*** *** ***
derogasyon isim, hukuk İngilizce derogation Ayrıklık. ayrıklık -ğı isim 1. Ayrıklı olma durumu, ayrı tutma, ayrı tutulma, istisna. 2. astronomi Elips, daire, parabol, hiperbol vb. bir konik üzerinde hareket eden cismi, odağa veya merkeze birleştiren doğrunun büyük eksen ile yaptığı açı. 3. felsefeKaplamları birbirinden ayrı olmakla birlikte aynı yakın cinsin kaplamına giren kavramlar arasındaki bağlantı. 4. hukuk Genel kuraldan ayrılma, derogasyon. 5. mantık Önermelerin birbirine bağlanması işleminde ya ... ya ... ve ya da ile gösterilen ilişki.
destinasyon : Fransızca varış yeri ve (ticarette) hedef
determinist : gerekirci.
determinizm : Fransızca déterminisme (gerekircilik). gerekircilik.
detone (olmak) : Fransızca (patlamak, infilâk etmek; falso yapmak, perdeyi şaşırmak). perdesizleşmek veya perdesi bozulmak, perdesiz .
devalüasyon : Fransızca dévaluation değer düşürme.
dezenformasyon : Lâtince desinformation. yanıltma haber ve bilgi çarpıtma
diaspora : Fransızca diaspora. "Sürgünden sonra Yahudilerin dünyanın çeşitli yerlerine yayılması" anlamına gelen bu söz günümüzde başka tehcir ve göç olayları için de kullanılmaktadır. Kopuntu. Örnekler: Yahudilerden Çinlilere kadar dünya, sayısız kopuntu gruplarını barındırır. Bütün kopuntuların ortak özelliği ise, terk edilen yurdun efsaneye dönüştürülmesinde odaklaşır.
dijital : İngilizce digital (on esaslı numara sistemine ait.). sayısal
dinamo : Fransızca dynamo (mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren alet). sürükleyici, güç kaynağı.
discount : İngilizce discount. indirimci mağaza ve ucuzcu mağaza
disk : Fransızca disque (disk; plâk). teker.
disk atmak : teker atmak.
disket : tekercik.
diskjokey : tekerçalarcı (kısaltması: TÇ).
disk-player : İngilizce tekerçalar
disponibilite : Fransızca disponibilité (kullanılabilirlik; elde bulunan ve kullanılabilecek durumda olan para; tasarruf; açığa çıkarılmış, bakanlık emrine alınmış). hazır para. .
disponibl değer : hazır değer.
distribütör : Fransızca distributeur: dağıtıcı
diyetisyen : Fr. Diéticien: beslenme uzmanı ve perhiz uzmanı
dizayn : İngilizce design (plân, taslak, proje; gaye, amaç; fikir). tasarım. dizayn edilmek : tasarımlanmak.
dizayn etmek : tasarımlamak.
dizaynır : tasarımcı.
done, data : Fransızca donnée, İngilizce data (veri, muta). Osmanlıcası, uzun hecelerle muta olan bu kavram için güzel bir karşılık bulunmuş ve bu karşılık yerleşmiştir:veri.
doping : İngilizce doping. uyarıcı
double bed : ikili yatak.
double team : İngilizce double (iki kat, çift) + team (takım). çifte kıskaç.
double trap : çift uçurvur.
dripling : İngilizce dribbling. Bu söz, sözlüklerde "topu yavaş yavaş vurarak ileri götürmek" anlamındadır. top sürme ve sürüş
duayen : Fransızca doyen (en yaşlı, en kıdemli; dekan; baş papaz).: kıdemli, aksakal.
dublâj : Fransızca doublage. seslendirme
duble : Fransızca double (iki kat, çift, çifte, katmerli). çift'tir.
dubleks : iki katlı.
*** *** ***
Yazışma adresim:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder